Php چیست و چه کاربردی دارد؟
PHP یکی از محبوبترین زبانهای برنامهنویسی است که کاربران زیادی برای طراحی سایت یا کسب درآمد آن را یاد میگیرند. البته این زبان همه منظوره نه تنها برای توسعه وب کاربرد دارد، بلکه در پروژههای بسیاری مثل طراحی رابط کاربری گرافیکی (GUI) و غیره هم مورد استفاده قرار میگیرد. این زبان برنامهنویسی سمت سرور منبعباز و رایگان است. همین ویژگیها محبوبیت آن را دوچندان کرده و این زبان را به یکی از پرکاربردترین زبانهای برنامهنویسی تبدیل کرده است. بد نیست بدانید که 78.1درصد از وبسایتهایی پربازدیدی مثل: فیسبوک، ویکیپدیا و غیره با php راهاندازی شدهاند.
در ادامه این مطلب کاملتر و تخصصیتر به این سوال خواهیم پرداخت که php چیست و چه کاربردها و مزایایی دارد. همچنین، یک نمونه ساده از کدهای این زبان را نوشته و اجرا میکنیم، تا یک دید کلی نسبت به زبان برنامهنویسی php پیدا کنید.
php چیست؟ آشنایی با زبان برنامه نویسی php
Php مخفف عبارت Hypertext Preprocessor و از نظر لغوی به معنی پیشپردازنده ابرمتن است. با این زبان برنامهنویسی منبع باز و سمت سرور میتوانید وبسایتها، برنامهها، سیستمهای مدیریت ارتباط با مشتری و به طورکلی وباپلیکیشنهای تعاملی را طراحی و ایجاد کنید. این زبان همهمنظوره به راحتی در میان تگهای html جایگذاری میشود. بهاین ترتیب، باعث سادهشدن کدهای html خواهد شد و به همین دلیل در میان توسعهدهندگان محبوبیت خاصی دارد. البته برخلاف html، کدهای php توسط سرور سایت اجرا میشود؛ اما چرا باید از php در کنار html استفاده کرد؟
با html شما میتوانید ساختار کلی یک وبسایت را طراحی کنید؛ اما برای اتصال وبسایت به پایگاه داده به زبان سمت سروری مثل php نیاز دارید . برای مثال تصور کنید که با html یک وب سایت فروشگاهی طراحی کردهاید. زمانیکه مشتریان از این فروشگاه آنلاین خرید میکنند، باید اطلاعات سفارشات خود را در سبد خرید مشاهده کنند. برای بازیابی این اطلاعات باید از کدهای php کمک گرفت. این php است که قیمت هر محصول را از پایگاه داده استخراج کرده و با توجه به تعداد سفارش قیمت نهایی را محاسبه میکند. در نهایت، مشتری قادر خواهد بود که در سبد خرید خود اطلاعات کامل هر محصول را به همراه تصویر و غیره آن مشاهده کند.
کاربرد زبان PHP چیست؟ آشنایی با کاربردهای PHP
یکی از اصلیترین ویژگیهای زبان برنامهنویسی PHP همه منظورهبودن آن است. در واقع، برخلاف تصور طراحی سایت فروشگاه اینترنتی یا وبسایتهای غیرفروشگاهی تنها کاربرد این زبان به شمار نمیرود. در ادامه به برخی از مهمترین کاربردهای PHP اشاره خواهیم کرد:
طراحی سایت؛ مهمترین کاربرد php
طراحی وبسایت اصلیترین کاربرد زبان PHP به شمار میرود. این زبان در کنار HTML قرار میگیرد تا صفحات وب استاتیک را به داینامیک و تعاملی تبدیل کند. بد نیست بدانید که در دنیا و ایران سایتهای بزرگ و معروف زیادی مثل: ویکیپدیا، یاهو، فیسبوک، اسنپ، دیجیکالا و غیره با این زبان برنامهنویسی توسعه پیدا کردهاند.
طراحی نرمافزارهای دسکتاپ؛ کاربرد دیگر پیاچپی
با اینکه تخصص زبان برنامهنویسی PHP، ساخت سایت است؛ اما میتوان از آن برای توسعه اپلیکیشنهای دسکتاپی هم استفاده کرد. البته ناگفته نماند که این زبان در زمینه طراحی اپلیکیشنهای مثل سیشارپ یا پایتون قدرتمند نیست. برای طراحی نرمافزارهای دسکتاپ باphp نیاز است که روی سیستم خود نرم افزار PHP-GTKرا نصب داشته باشید.
طراحی قالب و افزونه WORDPRESS؛ از کاربردهای زبان PHP
از دیگر کاربردهای جالب زبان برنامهنویسی PHP، طراحی قالب و افزونهها برای سیستم مدیریت محتوای وردپرس است. به طور کلی، خود وردپرس هم با زبان PHP توسعه پیدا کرده است و با کمی تسلط به این زبان میتوان قالب و افزونههایی را هم برای استفاده در این سیستم طراحی کرد.
البته دقت داشته باشید که PHP یک زبان اسکریپتنویسی است و نه یک زبان برنامهنویسی. زبانهای برنامهنویسی به صورت مستقل اجرا شده و به زبان کامپیوتر تبدیل میشوند. به این ترتیب، ماشین میتواند آنها را بخواند و اجرا کند. در مقابل، زبانهای اسکریپت مستقل اجرا نمیشوند، بلکه درون برنامهای دیگر قرار گرفته و بعد از ترجمهشدن به زبان ماشین مورداستفاده قرار میگیرند.
طراحی ربات تلگرام؛ از جالبترین کاربرد زبان برنامهنویسی PHP
احتمالا تابهحال از رباتهای تلگرام استفاده کردهاید. این ربات در واقع نرمافزارهایی هستند که به صورت خودکار پیامهایی را با کاربران ردوبدل میکنند. بهعلاوه، برای انجام فعالیتهای دیگری مثل: پیگیری خرید، پشتیبانی و غیره هم کاربرد دارند. شما میتوانید با کمک زبان PHP رباتهای تلگرامی مختلفی را طراحی کنید.
وب سرویس نویسی؛ از کاربردهای مهم php
وب سرویس یا API نوعی رابط برنامهنویسی بر پایه وب است. با استفاده از این رابطها میتوان به تبادل اطلاعات در بین سیستمهای مختلف پرداخت. البته برای برقراری این ارتباط از استانداردهای مثل HTTPS استفاده میشود. به زبان سادهتر میتوان گفت که وب سرویسها به عنوان یک زبان مشترک برقراری تعامل بین سیستمهای مختلف را امکانپذیر میکنند. بنابراین، کاربردهای فراوانی دارند.
برای مثال میتوانید با کمک این APIها ارتباطی بین اپلیکیشن، سایت فروشگاهی و کانال تلگرامی خود ایجاد کنید تا مشتریان شما بتوانند هم در برنامه هم سایت و هم با ربات تلگرام اطلاعات و مراحل خرید خود را مشاهده و پیگیری کنند. برای طراحی یک وب سرویس میتوانید روی PHP حساب باز کنید.
دلیل محبوبیت زبان PHP چیست؟ آشنایی با مزایای PHP
زبان برنامهنویسی PHP مزایایی دارد که باعث محبوبیت آن شده است. این زبان بیش از 15 سال است که برای سرورهای وب مورد استفاده قرار میگیرد. البته ناگفته نماند که برای بسیاری از کاربران همچنان استفاده از فروشگاه ساز رایگان گزینه مناسبتری به نظر میرسد. در ادامه نگاهی به برخی از مهمترین مزایای PHP خواهیم داشت:
- زبان برنامهنویسی PHP روی هر سیستمعاملی از جمله: مک، ویندوز، لینوکس و غیره اجرا میشود؛ چرا که زبانی مستقل از پلتفرم است. بنابراین، نیازی نیست که برای اجرای این زبان حتما سیستمعامل خاصی داشته باشید.
- زبان برنامهنویسی PHP متن باز و رایگان است. هر کسی میتواند به کدهای اصلی آن دسترسی داشته باشد. همین موضوع باعث کاهش هزینه طراحی سایت با این زبان میشود. البته نباید فراموش کرد که هزینه سایت فروشگاهی یا غیرفروشگاهی به فاکتورهای مختلفی بستگی دارد.
- یادگیری PHP بسیار آسانتر از asp، JSP و غیره است و حتی مبتدیان هم میتوانند با کمی تکرار و تمرین به آن مسلط شوند. به ویژه اگر از قبل با برنامهنویسی آشنایی داشته باشند. منابع زیادی هم به صورت رایگان برای یادگیری این زبان در سطح وب وجود دارد.
- زبان برنامهنویسی php به صورت مرتب بهروزرسانی میشود تا با آخرین پیشرفتهای فناوری همگام باشد.
- از آنجایی که PHP یک زبان برنامهنویسی سمت سرور است، نیازی به نصب آن روی کامپیوترهای کلاینت که درخواست منابع را دارند، نیست. کلاینتها تنها کافی است که به یک مرورگر وب دسترسی داشته باشند.
- PHP از همه پایگاههای داده پشتیبانی میکند. بنابراین، بدون هیچ مشکل و در کمترین زمان ممکن میتوان PHP را به انواع پایگاههای داده، رابطهای و غیررابطهای مثل: MySQL، Postgress، MongoDB یا غیره متصل کرد.
- PHP یک زبان همه منظوره است. از آن برای ایجاد وبلاگها، نرمافزارها، رسانههای اجتماعی و غیره میتوان استفاده کرد.
- تقریبا میتوان گفت که PHP سه برابر سریعتر از دیگر زبان سمت سرور یعنی پایتون است. این مزیت باعث میشود که وبسایتها با سرعت بالاتری بارگذاری شوند و در نتیجه از نظر سئو هم امتیاز بالاتری بگیرند.
- فریمورکهای php در دسترس توسعهدهندگان است. با استفاده از این فریمورکها، دیگر نیازی به نوشتن کدهای اساسی ندارند و میتوانند زمان خود را برای توسعه وبسایتها، برنامهها و محصولات صرف کنند.
- PHP یک زبان مطمئن برای طراحی سایت است. این زبان از چندین لایه امنیتی تشکیل شده و از thread ها و حملات مخرب جلوگیری میکند.
چگونه کدهای php اجرا میشوند؟ نحوه اجرای دستورات php
همانطور که گفتیم، php یک زبان سمت سرور است. بنابراین، اجرای دستورات آن کاملا در سمت سرور انجام میشود. به این منظور به یک مفسر یا مترجم PHP نیاز است که آن را روی سرور نصب میکنند. در ادامه نگاهی به مراحل اجرای دستورات php خواهیم داشت:
مرحله اول: کاربر در مرورگر خود آدرس صفحه وبی را وارد میکند.
مرحله دوم: سرور درخواست را دریافت کرده و فایل نرم افزار .php مرتبط با درخواست را بررسی میکند.
مرحله سوم: در صورت پیداشدن فایل مربوطه، به مترجم PHP ارجاع داده میشود که دادههای درخواستی را در پایگاه داده بررسی کند.
مرحله چهارم: سپس مفسر داده استخراج شده از پایگاه داده خود را در قالب یک صفحه وب HTML برمیگرداند. چرا که مرورگر قادر به درک فایل .php نیست.
مرحله پنجم: سرور فایل HTML آماده شده را از مترجم دریافت میکند.
مرحله ششم: فایل HTML از سمت سرور به مرورگر ارسال میشود.
البته در صورت استفاده از کوکیهای مرورگر، ممکن است این مراحل کمی متفاوت اجرا شوند. برای بهدستآوردن اطلاعات بیشتر باید معنی cookies و کاربرد آن در مرورگر را مطالعه کنید.
آیا زبان پیاچپی سخت است؟ یادگیری زبان برنامه نویسی php
بعد از این که دانستید PHP چیست، شاید این سوال در ذهنتان نقش بسته باشد که آیا یادگیری این زبان کار آسانی است؟ جواب این سوال بستگی به خود شما دارد. اگر قبلا با زبانهای برنامهنویسی آشنایی داشته باشید، مسلما راحتتر و سریعتر میتوانید به این زبان مسلط شوید. به هر حال، مثل هر زبان برنامهنویسی دیگری نیاز است که برای تسلط روی این زبان، زمان زیادی را برای تمرین صرف کنید. در ادامه برای درک بهتر کد سادهای را به زبان PHP با هم نوشته و اجرا خواهیم کرد.
برای این کار نیاز به موارد زیر خواهید داشت:
- برای کدنویسی حرفهای به زبان php نیاز به خرید هاست یا سرور دارید؛ اما در این مرحله و برای شروع کافی است که به سراغ سرورهای مجازی بروید. با نصب برنامههای مثل Wam وXamp میتوانید به این سرورها دسترسی پیدا کنید. بنابراین، میتوانید مثل ما به آدرس: apachefriends.org/index.html مراجعه کرده و نرم افزار xamp را روی سیستم خود نصب کنید.
- میتوانید از Visual Studio Code یا Notepad++ برای نوشتن و ویرایش کدها استفاده کنید.
چگونه اولین برنامه php خود را بنویسید؟ نمونه برنامه به زبان php
ما فقط یک کد کوچک به زبان php مینویسیم که پیام کوچک Hello World را روی مانیتور نمایش دهد. برای این کار باید مراحل زیر را پشت سر بگذارید:
- اگر برنامهXamp را داخل درایو C نصب کردهاید، وارد مسیر C:\xampp\htdocs شده و یک پوشه با نام دلخواه برای پروژه خود ایجاد کنید.
- حالا خود برنامه را اجرا کنید و روی دکمۀ start که در کنار ماژول Apache دیده میشود، کلیک کنید.
- سپس محیط نوتپد یا Visual Studio Code را باز کنید.
- پوشهای را که برای پروژه خود ایجاد کرده بودید، باز کنید و داخل آن فایلی به نام index.php بسازید.
- حالا کافی است که کدهای زیر را وارد کنید:
- برای اینکه خروجی این کدها را ببینید، باید مرورگر خود را اجرا کنید. سپس در نوار آدرس
- "localhost/" را تایپ کرده و در ادامه نام پوشهای را که در htdocs ایجاد کردهاید، وارد کنید.
- به همین راحتی میتوانید خروجی زیر را مشاهده کنید.
طراحی ساده فروشگاه اینترنتی با شاپفا
خیلی از افراد برای طراحی وبسایت خود، تصمیم به یادگیری زبان PHP میگیرند. در صورتی که روشهای بسیار آسانتر و سریعتری هم برای ساخت سایت وجود دارد. برای مثال، با فروشگاهساز شاپفا به راحتی و در کمتر از یک روز میتوان یک فروشگاه اینترنتی حرفهای طراحی کرد. پیشنهاد میکنیم، اگر شما هم قصد طراحی یک سایت فروشگاهی را دارید، نگاهی به امکانات و خدمات شاپفا داشته باشید.
در این مقاله سعی داشتیم که با زبانی ساده به این پرسش پاسخ دهیم که PHP چیست و چه کاربردها و مزایایی دارد. همچنین، مراحل نوشتن یک کد ساده را با هم مرور کردیم. با این که بسیاری از سایتهای معتبر دنیا از این زبان استفاده میکنند؛ اما برخی معتقدند که با معرفی زبانهای جدید، احتمال فراموششدن PHP وجود دارد. نظر شما چیست؟ منتظر خواندن سوالات و نظرات شما هستیم.